Yfirlýsing vegna fréttar Stöðvar 2 og Vísis
Skimanir skipta máli. Þjónustu við konur þarf að tryggja með þeim hætti að þær treysti heilbrigðiskerfinu. Umræða um skimanir ætti að snúast um ávinning og hvernig hægt er að ná enn betri árangri en hingað til, til dæmis með því að innleiða skimanir hjá öllum kynjum fyrir krabbameini í ristli og endaþarmi.
Vegna fréttar Fréttastofu Stöðvar 2, sem var einnig birt sem frétt á Vísi , 28. janúar, finnur Krabbameinsfélagið sig knúið til að koma eftirfarandi á framfæri.
Skimun fyrir krabbameinum hjá konum skiptir máli og hefur sannað gildi sitt. Krabbameinsfélagið hafði frumkvæði að því að hefja þær fyrir áratugum síðan og hefur sinnt þeim síðan. Frá árinu 2014 hefur verið í gildi þjónustusamningur milli Sjúkratrygginga Íslands og Krabbameinsfélagsins um þjónustuna. Heilbrigðisráðherra tilkynnti snemma árs 2019 að hún hygðist færa skimanirnar til opinberra stofnana, sem fengu tilkynningu þar að lútandi í júní sl. Krabbameinsfélaginu barst afrit af þeirri tilkynningu og ekki var óskað eftir framlengingu þjónustusamningsins sem rann út 31. desember sl. Leitarstöð félagsins bárust engar leiðbeiningar um hvernig haga skyldi frágangi mála við samningslokin. Leitað var eftir upplýsingum frá heilbrigðisráðuneyti og Sjúkratryggingum um þann frágang og gengið frá í samræmi við það.
Í tölvupósti þann 29. október staðfesti heilbrigðisráðuneytið, „...eftir að hafa rætt við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Sjúkratryggingar Íslands þá er niðurstaðan sú að best sé að halda óbreytt áfram og miða við lokadagsetninguna 30. nóvember sem konum verði boðið upp á skimun fyrir krabbameini í leghálsi. Þau sýni sem ekki næst að grein fyrir áramót mun rannsóknarstofan, sem tekur við af rannsóknarstofu KÍ, sjá um að greina.
Fulltrúar Leitarstöðvar höfðu áður gert grein fyrir því í tölvupósti að um áramót mætti gera ráð fyrir að 2000 sýni stæðu eftir órannsökuð.
Engar fyrirspurnir bárust Leitarstöðinni eða félaginu, engin frekari tilmæli voru send eða settar fram óskir.
Krabbameinsfélagið gekk frá leghálssýnum í samræmi við ofangreint og afhenti sýnin á Heilsugæslunni í Hamraborg, skv. fyrirmælum, fyrir áramót.
Nú í lok janúar virðist ljóst að ekki var frágengið um áramót hvaða rannsóknarstofa tæki við þessari mikilvægu þjónustu. Jafnframt liggur fyrir að ekki er unnt að fullrannsaka sýnin. Sömuleiðis liggur fyrir að hluti sýnanna hafi nýlega verið sendur til Danmerkur, á grundvelli skammtímasamnings, til að verða rannsakaður með tækjabúnaði sem þó er til á Landspítala.
Skimanir skipta máli. Þjónustu við konur þarf að tryggja með þeim hætti að þær treysti heilbrigðiskerfinu. Umræða um skimanir ætti að snúast um ávinning og hvernig hægt er að ná enn betri árangri en hingað til, til dæmis með því að innleiða skimanir hjá öllum kynjum fyrir krabbameini í ristli og endaþarmi.
Ábyrgð á því rofi á þjónustu sem hér um ræðir, ábyrgð á því óöryggi sem skapast hefur hjá konum, rangfærslur og ávirðingar sem fram hafa komið á hendur Leitarstöð Krabbameinsfélagsins er vísað til föðurhúsanna.
Samskiptin sem vitnað er í að ofan má sjá hér .
