Fimm staðreyndir um áfengi og krabbamein

1. Áfengi getur valdið að minnsta kosti sjö tegundum krabbameina.

Áfengi getur meðal annars valdið krabbameini með skemmdum á DNA. Þekkt er að neysla áfengis eykur hættuna á krabbameinsmyndun í:

• Munnholi
• Koki og hálsi
• Vélinda
• Barkakýli
• Lifur
• Ristli og endaþarmi
• Brjóstum kvenna

2. Mismunandi er hvaða krabbamein greinast hjá körlum og konum

Á Evrópusvæði Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar (WHO) árið 2018 reyndust algengustu
tegundir krabbameina af völdum áfengisneyslu vera brjóstakrabbamein (hjá konum)
og ristilkrabbamein (hjá körlum).

• Fleiri en 100.000 krabbameinstilfelli hjá körlum má rekja til neyslu áfengis í Evrópu árið 2018.
• Nærri 70.000 krabbameinstilfelli hjá konum má rekja til neyslu áfengis í Evrópu árið 2018.
• Nærri 92.000 dauðsföll af völdum krabbameina má rekja til neyslu áfengis í Evrópu árið 2018.

Á árinu 2018 olli neysla áfengis u.þ.b.:

• 45.000 tilfellum og 12.100 dauðsföllum tengdum brjóstakrabbameini (hjá konum).
• 59.200 tilfellum og 28.200 dauðsföllum tengdum ristilkrabbameini (hjá körlum og konum).

3. Hættan á krabbameini af völdum áfengis eykst með aukinni neyslu

Allar tegundir áfengra drykkja, þ.m.t. bjór, vín og sterkt áfengi, geta valdið krabbameini. Engin örugg mörk eru á neyslu áfengis, hættan er fyrir hendi strax við neyslu lítils magns og eykst umtalsvert eftir því sem meira áfengis er neytt.

Fleiri en 1 af hverjum 10 krabbameinstilfellum tengdum áfengisneyslu á Evrópusvæði WHO á árinu 2018 mátti tengja daglegri neyslu aðeins:

4. Notkun tóbaks og áfengis margfaldar hættuna á krabbameini 

Fólk sem neytir bæði áfengis og tóbaks er 5 sinnum líklegra til að fá krabbamein í munnholi, koki, barkakýli og vélinda, samanborið við þá sem neyta eingöngu áfengis eða eingöngu tóbaks. Fyrir þá sem drekka mikið áfengi að staðaldri er áhættan allt að 30 sinnum hærri.

5. Hægt er að fyrirbyggja krabbamein af völdum áfengisneyslu

Minni áfengisneysla dregur úr áhættunni á krabbameini.

Lagaákvæði sem

• hækka verð áfengis,
• banna eða setja hömlur á markaðssetningu áfengis í hvers kyns miðlum,
• takmarka aðgengi að áfengi

geta stuðlað að minni neyslu og fækkun krabbameina af völdum áfengis.

---

WHO styður eindregið setningu lagaákvæða um viðvörunarmerkingar á áfengum drykkjum svo almenningur sé meðvitaður um áhættuna og geti tekið upplýstar ákvarðanir, t.d. um að draga úr eða hætta neyslu áfengis.

Saman getum við stuðlað að heilbrigðari Evrópu, lausa við þann skaða sem áfengi veldur.

---

Frekari upplýsingar og heimildir: „Alcohol and Cancer in the WHO European Region: an appeal for better prevention“ (2020).
© Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin 2021. Sum réttindi áskilin. Leyfi: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
Umsjón: Krabbameinsfélag höfuðborgarsvæðisins

Stoðefni:

Bæklingur: Fimm staðreyndir um áfengi og krabbamein

Myndband:

Laufey Tryggvadóttir framkvæmdastjóri Krabbameinsskrár Krabbameinsfélags Íslands og Árni Einarsson framkvæmdastjóri Fræ (Fræðsla og forvarnir) og formaður Krabbameinsfélags höfuðborgarsvæðisins ræða um áfengi sem áhættuþátt fyrir krabbamein. Því meira áfengi sem drukkið er því meiri er áhættan. 

Myndband: Spjall Laufeyjar Tryggvadóttur og Árna Einarsson um krabbamein og áfengi

Áfengi er krabbameinsvaldur!

Í fjölda rannsókna hefur verið sýnt fram á tengsl milli áfengisneyslu og nokkurra tegunda krabbameina. Því hefur áfengisneysla verið flokkuð sem þekktur krabbameinsvaldur hjá Alþjóðakrabbameinsrannsóknarstofnuninni (IARC).

Áfengisdrykkja getur valdið að minnsta kosti sjö mismunandi krabbameinum: Í munni/koki, barka, vélinda, lifur, ristli, endaþarmi og brjóstum.

Öll áfengisneysla eykur hættu á krabbameini en því meira áfengi sem drukkið er þeim mun meiri krabbameinsáhætta. Um flest krabbamein gildir að því meira sem drukkið er og því lengri tíma sem drykkjan nær yfir því meiri líkur eru á að fá áfengistengt krabbamein. 

• Teikning með texta.

Að minnka áfengisdrykkju eða ˗ sem er enn betra ˗ að sleppa henni alveg dregur því úr krabbameinsáhættu