Alþjóðlegi HPV-dagurinn er í dag
HPV-bólusetningar draga verulega úr áhættu á leghálskrabbameini en einnig ætti að þiggja boð í skimun.
Til eru margar tegundir HPV-veira (Human Papilloma Virus) og geta ákveðnar tegundir sem berast milli einstaklinga með kynlífi valdið frumubreytingum sem geta þróast yfir í krabbamein.
HPV-sýkingar eru mjög algengar, sérstaklega hjá ungu fólki sem lifir virku kynlífi og ganga þær í langflestum tilvikum til baka af sjálfu sér. Í sumum tilfellum verður sýking hinsvegar viðvarandi og þá geta frumubreytingar þróast yfir í krabbamein. Algengast er að þetta gerist í leghálsi en einnig eru tilfelli þar sem HPV-sýkingar valda krabbameini í öðrum líkamshlutum t.d. í ytri kynfærum kvenna og karla, endaþarmi, munnholi og hálsi.
Svör við algengum spurningum um HPV-veirur
Nær öll tilfelli (>99%) leghálskrabbameina orsakast af HPV-veirum. Frá árinu 2011 hefur 12 ára stúlkum á Íslandi boðist bólusetning gegn tveimur tegundum HPV sem valda um 70% leghálskrabbameina og er þetta hluti af almennum bólusetningum og fer fram í skólum. Þátttaka er mjög góð.
Bólusetningin veitir góða vörn og því ljóst að mikið mun draga úr tilfellum leghálskrabbameins eftir því sem fleiri árgangar bólusettra stúlkna vaxa úr grasi.
Ekki má þó gleyma að HPV-bólusetningin veitir ekki fullkomna vörn og því er bólusettum konum ráðlagt að þiggja einnig boð í leghálsskimun sem berast með skipulögðum hætti frá 23 ára aldri.
Árið 2020 setti Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) af stað alþjóðlegt átak sem miðar að því á heimsvísu að útrýma nær alveg leghálskrabbameini með víðtækum HPV-bólusetningum, skimunum og meðferð við leghálskrabbameini á forstigum.
