Áhættan hefur minnkað
Heimild: Grein Höskuldar Daða Magnússonar sem birtist í Morgunblaðinu 16. september 2020.
-
Grein Höskuldar Daða Magnússonar sem birtist í Morgunblaðinu 16.09.2020
Framfarir í meðferð, ásamt greiningu á lægri stigum, hafa aukið til muna lífslíkur þeirra sem greinast með krabbamein en þeir eru að jafnaði um 1.600 árlega hér á landi. Yfir fimmtán þúsund manns sem greinst hafa með krabbamein eru nú á lífi á Íslandi.
Bættir lífshættir hafa aukið lífslíkur
„Greiningum hefur fjölgað en hættan á að hver einstaklingur fái krabbamein hefur aftur á móti minnkað,“ segir Laufey Tryggvadóttir, framkvæmdastjóri Krabbameinsskrár Krabbameinsfélagsins.
Fólki fjölgar hér á landi og þjóðin er að eldast. Fyrir vikið fjölgar greiningum enda eykst nýgengi krabbameina með aldrinum. Hins vegar hefur hættan á að fá krabbamein minnkað með árunum með breyttum og betri lífsháttum; hollara mataræði og minni reykingum, auk skimunar fyrir forstigum leghálskrabbameins.
Framfarir í meðferð, ásamt greiningu á lægri stigum, hafa aukið til muna lífslíkur þeirra sem greinast með krabbamein en þeir eru að jafnaði um 1.600 árlega hér á landi. Yfir fimmtán þúsund manns sem greinst hafa með krabbamein eru nú á lífi á Íslandi.
Lægsta dánartíðni í heimi
Laufey bendir á að dánartíðni af völdum krabbameina hafi stöðugt lækkað hér á landi síðustu tvo áratugi, hjá báðum kynjum. Nýgengislækkun hafi þó stöðvast hjá körlum, alla vega í bili. Vert er að halda til haga þeim árangri sem náðst hafi í baráttu gegn leghálskrabbameini hér frá því leit hófst árið 1964, að mati Laufeyjar. Bæði nýgengi og dánartíðni hafi lækkað mikið og nú sé svo komið að Ísland sé í hópi þeirra landa sem hafa lægsta dánartíðni í heiminum af völdum leghálskrabbameins, eða minna en tvö dauðsföll árlega á hverjar 100.000 konur. Deilum við þeim árangri með hinum Norðurlandaþjóðunum og Norður-Ameríku en í Evrópu er dánartíðnin tæplega fjórir af 100.000 og í öðrum heimsálfum er hún enn hærri.
Gæðaskráning innleidd
Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna er í næstu viku, 24. september. Laufey segir í samtali við Morgunblaðið að af því tilefni sé gaman að greina frá því að nýverið hafi Krabbameinsfélagið gert samkomulag við Landspítalann og Sjúkrahúsið á Akureyri varðandi gæðaskráningu á greiningu og meðferð krabbameina. Gæðaskráning felst í söfnun og skráningu klínískra gagna á samræmdan rafrænan hátt og hefur hún í síauknum mæli verið notuð á Norðurlöndunum. Með slíkri skráningu fæst yfirlit yfir greiningar- og meðferðarferli krabbameinssjúklinga frá aðdraganda greiningar til loka fyrstu meðferðar en einnig er fylgst með sjúklingum að meðferð lokinni fram að endurkomu sjúkdóms.
„Við erum nú komin af stað með gæðaskráningu á stöðugt fleiri krabbameinum og er hún að sænskri fyrirmynd, svo við getum borið okkur saman við þá. Svíar hafa verið með slíka gæðaskráningu um áratugaskeið og þeirra kerfi er mjög þróað og flott,“ segir Laufey.
Hún segir að stefnt hafi verið að þessu í allmörg ár og að lengi hafi verið góð samvinna um þetta mál á milli Krabbameinsfélagsins og Landspítalans. „Þegar svona gæðaskráning er komin færist starfsemin til enn betra horfs, því þarna er byggt á alþjóðlega samþykktum gæðavísum. Þannig er gæðaskráningin mikilvægt hagsmunamál þeirra sem greinast með krabbamein.“
Heimild: Grein Höskuldar Daða Magnússonar sem birtist í Morgunblaðinu 16. september 2020.
