Draumveruleiki á dánarbeði
-
Ásgeir R. Helgason, dósent í sálfræði og sérfræðingur í fræðslu og forvörnum hjá Krabbameinsfélaginu.
Þeir sem liggja fyrir dauðanum sofa og móka stóran hluta sólarhringsins. Þegar þú situr við dánarbeð verður þú hluti af draumveruleika þess sem er að deyja. Það getur verið erfitt, en einnig gefandi. Ásgeir R. Helgason skrifar.
Þau sem hafa setið á dánarbeði náins vinar eða aðstandanda kunna að hafa upplifað að sá deyjandi flakki fram og til baka í tíma og rúmi. Vakni og segist hafa verið í sveitinni. Tali um sveitinga sína þar sem hann lék sér við hundinn, eins og hann væri nýkominn þaðan. Þó bærinn sé löngu kominn í eyði.
Það er ekki óalgengt að aðstandendum finnist þetta óþægilegt og túlki þetta sem rugl. Að það sé „aðeins farið að slá út í fyrir“ mömmu, eða jafnvel að hún sé orðin „snarrugluð“. En þetta á sér eðlilegar skýringar.
Fólk á lokametrum lífsins sefur mikið og mókir. Draumarnir verða samtvinnaðir raunveruleikanum. Draumar eru jafn verulegir og raunveruleikinn þegar okkur dreymir. Þegar þessir tveir veruleikar renna saman verður til nýr veruleiki, draumveruleikinn.
Það hefur ekkert upp á sig að vera sífellt að reyna að leiðrétta fólk við slíkar aðstæður. Betra að slá á léttari strengi og spyrja frétta úr sveitinni. Það getur þó gerst að draumarnir verði óþægilegir, jafnvel slæmir. Þá er gott að strjúka viðkomandi hlýlega og segja: „Þetta var bara draumur, þú ert hér á spítalanum og ég er hér hjá þér.“ Oft áttar sá deyjandi sig og draumurinn hverfur.
Flest okkar muna ekki drauma, við munum að okkur dreymdi, en það er oft býsna erfitt að muna hvað það var. Þeir sem liggja fyrir dauðanum sofa og móka stóran hluta sólarhringsins. Þegar þú situr við dánarbeð verður þú hluti af draumveruleika þess sem er að deyja. Það getur verið erfitt, en einnig gefandi. Þetta er fullkomlega eðlilegt ástandi.
Greinin var fyst birt í Morgunblaðinu.
Ásgeir R. Helgason er dósent í sálfræði og sérfræðingur hjá Krabbameinsfélaginu.
