Brjóstakrabbamein

Rétta svarið er: "Rangt"

Mörg tilfelli brjóstakrabbameina greinast þegar konur verða sjálfar varar við breytingar á brjóstum.

Mælt er með að konur á öllum aldri skoði brjóstin reglulega. Þá átta þær sig á hvað er eðlilegt og ef eitthvað breytist frá því síðast. Þegar konur ná þeim aldri að boð um skimun fyrir brjóstakrabbameini fara að berast er mælt með að konur mæti reglulega í skimun en haldi þó áfram að fylgjast sjálfar með brjóstunum.

Þetta eykur líkur á að mein finnist áður en þau eru langt á veg komin. 

Rétta svarið er: "Rangt"

Verkir og eymsli í brjóstum eru mjög algeng og langoftast af saklausum toga, t.d. vegna hormónabreytinga eða frá stoðkerfinu. Algengasta einkenni brjóstakrabbameins er eymslalaus hnútur eða þykkildi. Hnútur getur einnig greinst í handarkrika. Önnur einkenni eru inndregin húð eða brjóstvarta, exemlíkar breytingar á brjóstvörtu eða sár sem ekki grær, blóðlituð eða glær útferð úr brjóstvörtu og einstaka sinnum verður brjóstið þrútið og húð bjúgkennd. Athugið að þessi einkenni eru þó oft af saklausum toga. Til að fræðast meira um einkenni brjóstakrabbameins og hvert á að leita eru nánari upplýsingar hér.

Rétta svarið er: "Rétt"

Á hverju ári greinast að meðaltali rúmlega 230 konur og 50 deyja af völdum þess. Nú eru um 3.400 konur á lífi sem greinst hafa með brjóstakrabbamein. 

Rétta svarið er: "Rétt"

Talið er að erfðir eigi hlut í þróun brjóstakrabbameins hjá um 10% kvenna sem greinast með sjúkdóminn. Þar á meðal eru stökkbreytingar í BRCA2-geni og BRCA1-geni sem auka líkur á brjóstakrabbameini. Hérlendis er a.m.k. 5% kvenna og 40% karla sem greinast með brjóstakrabbamein með stökkbreytingu í BRCA2-geni. Stökkbreyting í BRCA1-geni finnst einnig hér á landi en er sjaldgæf.

Því fleiri nákomnir ættingjar og því yngri sem þeir eru við greiningu sjúkdómsins, því meiri líkur eru á að einstaklingur beri meðfædda genastökkbreytingu.

Einnig getur fjölskyldusaga skýrst af sameiginlegum umhverfisþáttum sem auka líkur á sjúkdómnum. 

Rétta svarið er: "Rétt"

Sjúkdómurinn er hundraðfalt algengari hjá konum en körlum. Ýmsir þættir sem hafa áhrif á framleiðslu kvenhormóna tengjast tíðni brjóstakrabbameins, t.d. hvenær konur byrja og hætta á blæðingum, hvort þær eignist börn, á hvaða aldri kona er þegar fyrsta barn fæðist, hve mörg börn hún eignast og einnig notkun getnaðarvarnarpillu og tíðahvarfahormóna.   

Rétta svarið er: "Rangt"

Flestir hnútar sem greinast í brjóstum eru af saklausum uppruna. Algengir góðkynja hnútar í brjóstum eru bandvefshnútar (fibroadenoma), belgmein (cyst), fituæxli (lipoma), fitudrep (fat necrosis) og totumyndandi æxli (intraductal papilloma). Ráðlagt er að láta lækni meta hnúta sem greinast í brjóstum. 

Rétta svarið er: "Rétt"

Tíðni brjóstakrabbameins eykst samhliða hækkandi aldri, nær hámarki um 65 ára og lækkar aðeins eftir það. Meðalaldur við greiningu er 62 ár. Þó sjúkdómurinn sé sjaldgæfur undir fertugu þá greinast árlega rúmlega tíu einstaklingar á þeim aldri.

Rétta svarið er: "Rangt"

Asetaldehýð, sem er meginniðurbrotsefni alkóhóls í áfengi, er þekkt krabbameinsvaldandi efni.  Áfengisneysla eykur líkur á ýmsum tegundum krabbameina, þar á meðal brjóstakrabbameini. Engin örugg neðri mörk eru fyrir magn af áfengi sem neytt er og því meira sem drukkið er af áfengi því meiri er áhættan. 

Rétta svarið er: "Rétt"

Karlar geta greinst með brjóstakrabbamein og greinist um einn karl á móti hverjum hundrað konum.

Rétta svarið er: "Rétt"

Reglubundin hreyfing getur minnkað líkur á brjóstakrabbameini hjá konum á öllum aldri og bætt lífshorfur þeirra sem greinast. Miðað er við að hreyfing feli í sér áreynslu í um 30-60 mínútur í senn, að minnsta kosti þrisvar í viku.

Rétta svarið er: "Rangt"

Þó svo að ýmsir þættir hafi áhrif á líkur á brjóstakrabbameini þá er yfirleitt ekki hægt að benda á neinn stakan þátt sem orsakar sjúkdóminn. Yfirleitt þarf samspil margra þátta sem margir hverjir eru óþekktir. Fólk sem lifir heilbrigðu lífi getur þannig einnig greinst með brjóstakrabbamein. 

Þó að enginn geti tryggt sig gegn krabbameinum með ákveðnum lífsháttum er margt hægt að gera til að draga úr líkunum. Rannsóknir hafa sýnt að það að forðast tóbak og áfengi, hreyfa sig reglulega, borða hollt og fjölbreytt, viðhalda hæfilegri líkamsþyngd og fara varlega í sólinni eru allt þættir sem draga úr líkum á krabbameinum.  

Rétta svarið er: "Rétt"

Mjög góður árangur hefur náðst í meðferð brjóstakrabbameins og um 90% eru á lífi fimm árum eftir greiningu. Konur sem eru með útbreiddan sjúkdóm hafa einnig nokkuð góðar lífshorfur því bylting hefur orðið í meðferð útbreidds sjúkdóms. Oft er hægt er að halda sjúkdómnum niðri með lyfjameðferð í áratugi.